شرح درس:

مهم‌ترین مسائل فلسفۀ ذهن همواره در شمار مباحث مورد توجه فیلسوفان بزرگ بوده است. از افلاطون و ارسطو گرفته تا هابز و لاک و از دکارت و کانت گرفته تا کریپکی و پاتنم و نیگل در قرن بیستم، مسائل فلسفۀ ذهن همواره جای بسیار مهمی در نوشته‌های بزرگ‌ترین فیلسوفان تاریخ اندیشه داشته است. در قرن حاضر و هم‌راه با تحولات تازۀ علوم شناختی و هوش مصنوعی و باتوجه‌به درهم‌تنیدگی عمیق بنیادی‌ترین پرسش‌های فلسفی دربارۀ چیستی و کارکرد ذهن با تحولات مزبور، آشنایی دقیق با مبانی فلسفۀ ذهن برای دانشجویان فلسفه، متخصصان علوم شناختی و هوش مصنوعی، و نیز سایر علاقه‌مندان به درک مبانی شناخت بشری اهمیتی دوچندان یافته است.

هدف این درس آن است که علاقه‌مندان به این مباحث را به‌گونه‌ای **فشرده اما دقیق ** با مهم‌ترین پرسش‌ها و نظریه‌های فلسفۀ ذهن معاصر آشنا کند. برای حضور در کلاس و دنبال کردن مباحث آن پیش‌زمینۀ خاصی نیاز نیست. هدف کلاس آن است که شرکت‌کنندگان پس از پایان دوره بتوانند متون نسبتاً پیشرفتۀ مربوط به مباحث مطرح‌شده در کلاس را بخوانند و درک کنند.

برنامهٔ درس:

جلسهٔ صفرم: این جلسه پیش‌درآمدی است برای کلّ دوره و هدفش آن است که شرکت‌کنندگان را با پایه‌ای‌ترین مفاهیمی که برای دنبال کردن جلسه‌های دیگر ضروری‌اند آشنا کند. برخی از این مفاهیم پایه‌ای عبارت‌اند از: کوالیا، حالت ذهنی، رویداد ذهنی، سوپرونینس، معنای فیزیکی بودن یک رویداد، و غیره.

جلسهٔ اول: مسئلۀ ذهن-بدن و مهم‌ترین نظریه‌های آن: رفتارگرایی فلسفی و نقد آن؛ نظریۀ این‌همانی و نقد آن

جلسهٔ دوم: مسئلهٔ ذهن-بدن و مهم‌ترین نظریه‌های آن: نظریۀ کارکردگرایی و نقد آن

جلسهٔ سوم: علیّت ذهنی: فیزیکالیسم و امکان علیّت ذهنی

جلسهٔ چهارم: محتوای ذهنی: برون‌گرایی در محتوا (پاتنم و برج)

جلسهٔ پنجم: محتوای ذهنی: نقد برون‌گرایی؛ درون‌گرایی دربارۀ محتوای ذهنی؛ آغاز بحث دربارۀ نظریه‌های حیث ‌التفاتی

جلسهٔ ششم: نظریه‌های حیث ‌التفاتی: بازنمودگرایی؛ حیث التفاتی پدیدارشناسانه

جلسهٔ هفتم: تفکیک و تبیین مفاهیم و مسائل آگاهی

جلسهٔ هشتم: متافیزیک و نظریه‌های آگاهی

منابع درس:

فهرست برخی از منابع مقدماتی و متوسط عمومی که بخش‌هایی از آن‌ها در کلاس مورداستفاده قرار خواهد گرفت به این شرح است:

Bayne, T. 2022. Philosophy of Mind: An Introduction.
Campbell, N. 2005. Introduction to the Philosophy of Mind.
Feser, E. 2006. Philosophy of Mind; a Beginner's Guide.
Heil, J. 2020. Philosophy of Mind; a Contemporary Introduction.
Kim, J. 2010. Philosophy of Mind.

فهرست برخی از منابع پیشرفته/ تخصصی که بخش‌هایی از آن‌ها در کلاس مورد استفاده قرار خواهد گرفت به این شرح است:

Chalmers, D. 1996. The Conscious Mind , New York: Oxford University Press.
Chalmers, D. 2010. The Character of Consciousness, New York: Oxford University Press.
Kripke, S. 1980. Naming and Necessity, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Nagel, T. 1974.“What Is It Like to Be a Bat?” Philosophical Review, 83: 435–50.
McGinn, C. 2004. “What Constitutes the Mind-Body Problem,” in Consciousness and Its Objects, Oxford: Oxford University Press, 2004.
Contemporary Debates in Philosophy of Mind, 2009.
The Oxford Handbook of Philosophy of Mind, 2009.
The Oxford Studies in Philosophy of Mind, volume 1, 2021.
The Oxford Studies in Philosophy of Mind, volume 2, 2022.

توضیحاتِ تکمیلی:

• علاقه‌مندان می‌توانند به‌صورت رایگان در جلسۀ صفرم شرکت کنند.

• دانشجویان/علاقه‌مندانی که خواستار اطلاعات بیش‌تر یا دقیق‌ترند می‌توانند با مدرسان دوره یا جمهوری فلسفه و ادبیات تماس بگیرند.

• تدریس جلسه‌های صفرم، سوم، چهارم، پنجم، و ششم برعهدۀ دکتر امید کریم‌زاده خواهد بود.

• تدریس جلسه‌های اول، دوم، هفتم، و هشتم بر‌عهدۀ دکتر مرضیه لطفی خواهد بود.

• مدرسان ممکن است بنابر مقتضیات کلاس یا درخواست دانشجویان تغییراتی در برنامۀ فعلی ایجاد کنند. تغییرات احتمالی به‌اطلاع شرکت‌کنندگان کلاس خواهد رسید.
  
  

معرفی مدرسان:

امید کریم‌زاده فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد فلسفه در گرایش منطق از دانشگاه علامه طباطبایی و دکترای فلسفۀ تحلیلی از پژوهشگاه دانش‌های بنیادی است. از سال ۱۳۹۴ به عضویت هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی درآمده و تاکنون در این دانشگاه به تدریس مشغول بوده و همکاری خود را به‌عنوان محقق با پژوهشگاه دانش‌های بنیادی ادامه داده است.

از حوزه‌های پژوهشی او می‌توان به معرفت‌شناسی تحلیلی، فلسفۀ سیاسی، و فلسفۀذهن اشاره کرد که در آن‌ها به تدریس دانشگاهی نیز اشتغال دارد. او تا به امروز مقالات گوناگونی در مجلات پژوهشی داخلی و بین‌المللی منتشر کرده است و کتاب تألیفی او با عنوان معرفت‌شناسی اختلاف‌نظر در دست انتشار است.

مرضیه لطفی تحصیل فلسفه را در دانشگاه تهران آغاز کرد و با مدرک کارشناسی ارشد فلسفۀ محض از آن دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. او دورۀ دکتری خود در پژوهشکدۀ فلسفۀ تحلیلی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی (IPM) گذرانده و پس از فارغ‌التحصیلی به‌عنوان پژوهش‌گر در آن مؤسسۀ پژوهشی مشغول به فعالیت است. حوزه‌های پژوهشی موردعلاقۀ وی شامل متافیزیک، فلسفۀ ذهن، و فلسفۀ اخلاق است. او هم‌چنین یکی از اعضای تشکیل‌دهندۀ «زنان و اندیشه» است که از سال ۱۴۰۲ تا کنون نشست‌های متنوعی را با حضور زنان اندیشمند ایرانی برگزار کرده است.