محسن زمانی

...

آکادمی

مقدمه‌ای بر معرفت‌شناسی
محسن زمانی
4 جلسه (آنلاین و حضوری) | پنج‌شنبه‌ها ساعت ۱۰ الی ۱۲

معرفت/دانستن و مفاهیمِ مربوط به آن، علاوه‌بر این‌که موضوعِ تأملاتِ فلسفی‌اند، در زندگی روزمره هم کاربردهای فراوانی دارند. هر روز ادعاهایی از این دست می‌کنیم و می‌شنویم: «از کجا معرفت داری/ می‌دانی عنبرنسا دوای هر دردی است؟»، «هیچ توجیهی برای این نیاوردی که چندین جی۳۶ را ساقط کرده‌ای»؛ اما وقتی می‌‌گوییم «فلانی می‌داند یا باورِ موجه دارد که بهمان»، اصلاً منظورمان چیست؟ برایپاسخ به این پرسش البته... بیشتر

روش‌هایِ فلسفه: فلسفه‌ورزیدن چگونه چیزی است؟
محسن زمانی
8 جلسه (آنلاین و حضوری) | چهارشنبه‌ها ساعت ۲۰:۳۰-۱۸:۳۰

شرح درس: خیلی اوقات در تعیینِ روشِ فلسفه بر تفاوتِ بنیادین‌اش با روشِ علومِ تجربی تأکید می‌کنند: عقل دربرابرِ مشاهده. برخی نیز آن را بنایی می‌دانند که از بدیهیات می‌آغازد و با گام‌هایی استدلالی از آن‌ها طبقه‌ها و غرفه‌های‌اش را می‌سازد. البته همیشه هم کسانی هستند که فلسفه را تلاشِ مشتی متوهم یا متبختر می‌دانند که چیزی جز حرف‌هایِ پیچیده و بی‌مبنا نمی‌زنند. در طرفِ... بیشتر

نگاهی به آرای الوین گلدمن
امیر صائمی امید کریم‌زاده محسن زمانی
(حضوری) | پنج‌شنبه ۱۲ مهر ۱۴۰۳، ساعت ۱۷ الی ۱۹

الوین گلدمن (Alvin Goldman)، فیلسوف و دانشمند علوم شناختی، از مهم‌ترین معرفت‌شناسان نیمهٔ دوم قرن بیستم و دو دههٔ ابتدایی قرن بیست‌ویکم بود. بخشی از شهرتِ اولیهٔ گلدمن مدیونِ نظریهٔ برون‌گرایانهٔ او دربارهٔ معرفت و دفاعش از اعتمادگرایی درباب توجیه بود. اعتقادِ او به مدخلیتِ یافته‌های علوم شناختی، روان‌شناسی، و جامعه‌شناسی در حوزه‌های مختلفِ فلسفی (ازجمله اخلاق، متافیزیک، و فلسفهٔ ذهن) از مهم‌ترین مشخصه‌های فلسفه‌ورزی اوست. به‌علاوه، او از پیش‌گامان... بیشتر

مجله

فصل ۱۰. مدل ساختن
از کتاب «فلسفه ورزیدن: از کنج‌کاویِ معمولی تا استدلالِ منطقی»
تیمتی ویلیامسن مترجم: محسن زمانی
[فصل ۹. بهره بردن از رشته‌های دیگر] [بازگشت به فهرست کتاب] مدل ساختن مدل‌ها در علم هدفِ بسیاری از دانشمندانِ علوم طبیعی دست‌یابی به نوع خاصی از پیشرفت است، همان نوعی ‌که فیلسوفان نیز رفته‌رفته دارند آن را هدفِ مناسبی برای خود قلمداد می‌کنند. تفکر کلیشه‌ای دربارۀ پیشرفت علمی چنین چیزی است: پیشرفت علمی یعنی کشفِ قانون‌های جدید طبیعت. بنابر مشهور، چنین قوانینی تعمیم‌هایی جهان‌شمول دربارۀ جهانِ طبیعی‌اند که بی‌هیچ استثنایی... مطالعه بیشتر
فصل ۹. بهره بردن از رشته‌های دیگر
از کتاب «فلسفه ورزیدن: از کنج‌کاویِ معمولی تا استدلالِ منطقی»
تیمتی ویلیامسن مترجم: محسن زمانی
[فصل ۸. بهره بردن از تاریخ فلسفه] [بازگشت به فهرست کتاب] [[فصل ۱۰. مدل ساختن] (/magazine/doingphilosophy-ch10/)] ۹ بهره بردن از رشته‌های دیگر فلسفه یکی از بسیار رشته‌هایی است که در آن پژوهش‌های نظام‌مند انجام می‌شود: تاریخ، ریاضی، فیزیک، زیست‌شناسی، اقتصاد، روان‌شناسی، زبان‌شناسی، انسان‌شناسی اجتماعی، علومِ کامپیوتر، و …. هیچ‌کدام از این رشته‌ها جزیره‌ای جدا از دیگر رشته‌ها نیستند. هرکدام از این رشته‌ها از دیگر رشته‌ها می‌آموزند. اغلب خلاقیت متضمنِ ترکیبِ ایده‌ها و... مطالعه بیشتر
فصل ۸. بهره بردن از تاریخ فلسفه
از کتاب «فلسفه ورزیدن: از کنج‌کاویِ معمولی تا استدلالِ منطقی»
تیمتی ویلیامسن مترجم: محسن زمانی
[فصل ۷. قیاس منطقی کردن] [بازگشت به فهرست کتاب] [فصل ۹. بهره بردن از رشته‌های دیگر] ۸ بهره بردن از تاریخ فلسفه آیا فلسفه تاریخ است؟ اگر واردِ گروه فلسفۀ دانشگاهی بشوید، خیلی زود درخواهید یافت که میزانِ زیادی از چیزی که تدریس می‌شود، و در برخی جاها اغلبِ چیزی که تدریس می‌شود، تاریخ فلسفه است. درمقابل، در گروه‌های ریاضی یا علوم طبیعی تاریخ ریاضی یا تاریخ علوم طبیعی یا خیلی... مطالعه بیشتر
فصل ۷. قیاس منطقی کردن
از کتاب «فلسفه ورزیدن: از کنج‌کاویِ معمولی تا استدلالِ منطقی»
تیمتی ویلیامسن مترجم: محسن زمانی
[فصل ۶. مقایسه کردنِ نظریه‌ها] [بازگشت به فهرست کتاب] [فصل ۸. بهره بردن از تاریخ فلسفه] ۷ قیاسِ منطقی کردن قیاس منطقی در فلسفه و در دیگر جاها بسیاری از فیلسوفان مفتخرند که تأکید کنند که جزم‌اندیشانه بر نظراتشان پای نمی‌فشرند، برای نظراتشان استدلال می‌آورند. از میانِ انواعِ استدلال‌ها، معمولاً قیاس، به‌معنی اکیداً منطقی کلمه، مدنظر این فیلسوفان است. نتیجۀ هر قیاسی منطقاً از مقدماتِ آن، مفروضاتِ آن قیاس، برمی‌آید؛... مطالعه بیشتر
فصل ۶. مقایسه کردنِ نظریه‌ها
از کتاب «فلسفه ورزیدن: از کنج‌کاویِ معمولی تا استدلالِ منطقی»
تیمتی ویلیامسن مترجم: محسن زمانی
[فصل ۵. انجام دادن آزمایش‌های فکری] [بازگشت به فهرست کتاب] [فصل ۷. قیاس منطقی کردن] ۶ مقایسه کردنِ نظریه‌ها نظریه‌های دربارۀ همه‌چیز نظریه‌های فلسفی، همانندِ نظریه‌های حوزه‌های دیگر، پاسخ‌هایی‌اند به پرسش‌هایی. البته به‌ندرت با نظریه خواندنِ پاسخ به پرسش‌های آسان به آن‌ها شأن و قربی می‌‌دهیم: «چاقو کجاست؟»، «همون‌جا». اما در تحقیقاتی که برای کشفِ رازِ قتلی انجام می‌شود، چه‌بسا کارآگاهان این نظریه را در سر بپرورانند که چاقويِ گم‌شده در... مطالعه بیشتر
فصل ۵. انجام دادنِ آزمایش‌های فکری
از کتاب «فلسفه ورزیدن: از کنج‌کاویِ معمولی تا استدلالِ منطقی»
تیمتی ویلیامسن مترجم: محسن زمانی
[فصل ۴. ایضاح کردن اصطلاحات] [بازگشت به فهرست کتاب] [فصل ۶. مقایسه کردن نظریه‌ها] ۵ انجام دادنِ آزمایش‌های فکری از توانایی تصور کردنت استفاده کن کسی را تصور کنید که چیزی را می‌نگرد که دقیقاً به دودی در دوردست‌ها می‌ماند. او می‌اندیشد: «آن‌جا آتشی روشن است». حق با اوست: آن‌جا آتشی روشن است، اما گیر و گرفتی در کار است. آتشِ موردنظر هنوز به مرحلۀ دود کردن نرسیده است. این... مطالعه بیشتر
فصل ۴. ایضاح کردنِ اصطلاحات
از کتاب «فلسفه ورزیدن: از کنج‌کاویِ معمولی تا استدلالِ منطقی»
تیمتی ویلیامسن مترجم: محسن زمانی
[فصل ۳. مباحثه کردن] [بازگشت به فهرست کتاب] [فصل ۵. انجام دادنِ آزمایش‌های فکری] ۴ ایضاح کردنِ اصطلاحات بستگی دارد منظورتان چه باشد کسی که راه‌نمای کوه‌نوردی بود، از گفت‌وگویی بی‌ثمر با یکی از مراجعانش، برایم تعریف کرد، مراجعی دمایی را برحسب درجه نقل کرده بود. راه‌نما پرسیده بود: «درجۀ فارنهایت یا درجۀ سلسیوس؟». آن مرد در پاسخ گفته بود: «منظورت چیست؟ درجه درجه است دیگر». هرچه بیش‌تر بدان مرد... مطالعه بیشتر
فصل ۳. مباحثه کردن
از کتاب «فلسفه ورزیدن: از کنج‌کاویِ معمولی تا استدلالِ منطقی»
تیمتی ویلیامسن مترجم: محسن زمانی
[فصل ۲. از فهم متعارف آغاز کردن] [بازگشت به فهرست کتاب] [فصل ۴. ایضاح کردن اصطلاحات] ۳ مباحثه کردن دو سوی یک مجادله کنفرانس‌های فلسفی با کنفرانس‌های دانشگاهی دربارۀ موضع‌های دیگر اشتراکات زیادی دارند، اما از یک جهت متفاوت‌اند. برای فیلسوفان خودِ سخنرانی، نسبت به زمانِ پرسش و پاسخی که در پی‌اش می‌آید، اهمیتِ کم‌تری دارد. در زمانِ پرسش و پاسخ است که استدلال‌ها و نتایجِ سخنران به بوتۀ آزمایش... مطالعه بیشتر
فصل ۲. از فهم متعارف آغاز کردن
از کتاب «فلسفه ورزیدن: از کنج‌کاویِ معمولی تا استدلالِ منطقی»
تیمتی ویلیامسن مترجم: محسن زمانی
[فصل ۱. مقدمه] [بازگشت به فهرست کتاب] [فصل ۳. مباحثه کردن] ۲ از فهم متعارف آغاز کردن فهم متعارف در فلسفه حکایت کرده‌اند که مسافری می‌پرسد چگونه می‌توان به فلان‌جا رفت و پاسخ می‌شنود: «اگر من می‌خواستم به آن‌جا بروم، راهم را از این‌جا آغاز نمی‌کردم». این توصیه بی‌فایده است، زیرا افراد چاره‌ای جز این ندارند که از همان‌جایی آغاز کنند که هستند. در هر پژوهشی اوضاع از همین قرار... مطالعه بیشتر
فصل ۱. مقدمه
از کتاب «فلسفه ورزیدن: از کنج‌کاویِ معمولی تا استدلالِ منطقی»
تیمتی ویلیامسن مترجم: محسن زمانی
[بازگشت به فهرست کتاب] [فصل ۲. از فهم متعارف آغازکردن] ۱ مقدمه ژان-پیر ریو یکی از اسطوره‌های راگبی است. او در سال‌های ۱۹۷۴ تا ۱۹۸۴ کاپیتان پرتلاش تیم خیلی خوب فرانسه بود. او، با آن موهای بلند و آشفته و بلوندش و با آن پیراهن اغلب خونی‌اش، در میان بازیکنان راگبی جذابیتی فراموش‌نشدنی داشت. در مصاحبه با روزنامه‌ای، او تلقی خود را از تاکتیک این‌گونه شرح داده است: ژان ـ پیر ریو می‌گوید اصلِ قضیه... مطالعه بیشتر
فلسفه ورزیدن
از کنج‌کاویِ معمولی تا استدلالِ منطقی
تیمتی ویلیامسن مترجم: محسن زمانی
آقای محسن زمانی لطف کردند و ترجمهٔ خود از کتاب «فلسفه ورزیدن: از کنج‌کاویِ معمولی تا استدلالِ منطقی» اثر تیمتی ویلیامسن (استاد دانشگاه آکسفورد) را برای انتشار در اختیار «جمهوری فلسفه و ادبیات» قرار دادند. ضمن تشکر از ایشان، «جمهوری فلسفه و ادبیات» به‌مرور ترجمهٔ فصول مختلفِ این کتاب را، که از فهرست زیر قابل دست‌رس خواهد بود، در اختیار مخاطبان قرار خواهد داد. ... مطالعه بیشتر
معرفت‌شناسی گلدمن
متن سخنرانی در نشست «نگاهی به آرای الوین گلدمن»
محسن زمانی
در این جلسه که برای یادبودِ الوین گلدمن برگزار شده است،‌ در شش بخش، از معرفت‌شناسیِ او و اهمیتش می‌گویم: ۱. اهمیتِ گلدمن، ۲. مقدماتی در معرفت‌شناسی، ۳. نظریۀ علّیِ دربارۀ معرفت، ۴. نظریۀ تمییز دربارۀ‌ معرفت، ۵. نظریۀ توجیهِ گلدمن: اعتمادگرایی، و ۶. گلدمن: مرتدی که قدیس شد. ۱. اهمیتِ گلدمن من دینی شخصی به گلدمن دارم. بیش از ۲۰ سال پیش، سر کلاس مهدی نسرین سؤالی کردم. جلسۀ بعد گفت سؤالم را با حمیدِ... مطالعه بیشتر
در سختیِ امتزاجِ افق‌ها
درباره‌یِ کتابِ «نظریهٔ معرفت در پدیدارشناسی»
محسن زمانی
نامِ کتاب: نظریهٔ معرفت در پدیدارشناسی؛ هوسرل، هایدگر، مرلوپونتی نویسنده: هنری پیترزما مترجم: فرزاد جابرالانصار سالِ نشر: ۱۳۹۷ ناشر: کرگدن (ارائه‌شده در جلسه‌یِ نقدِ کتاب در انجمنِ حکمت، آذرِ ۹۸) ۱. درآمد این نوشته درباره‌یِ کتابِ «نظریهٔ معرفت در پدیدارشناسی؛ هوسرل، هایدگر، مرلوپونتی» است، ولی به معنیِ متعارفِ کلمه مرور یا نقدِ کتاب نیست: نه در آن خیلی به معرفیِ ایده‌هایِ اصلیِ کتاب پرداخته ام و... مطالعه بیشتر